Kritisch denken, debatteren, betogen, filosoferen en argumenteren hebben heel wat met elkaar gemeen. Om kritisch te kunnen denken moet men weten welke argumenten ertoe doen om zinnig te kunnen oordelen. In een debat kan men de andere pas overtuigen als argumenten worden aangebracht die relevant zijn. In een betoog proberen we anderen te overtuigen van een standpunt, met argumenten. Filosoferen lijkt misschien een buitenbeentje, maar ook hier moeten we argumenteren.

Kritisch denken en argumenteren zijn onlosmakelijk met elkaar verweven. In het onderwijs is het belangrijk dat leerlingen leren argumenteren (en dus kritisch denken) binnen diverse vakken. Kennis over basisbegrippen argumenteren is dan ook noodzakelijk.

Debatteren is voor jongeren enorm nuttig want ze verwerven er heel wat vaardigheden mee. Een debater is in staat om voor een publiek te spreken, is goed in het luisteren naar wat de andere zegt en reageert alert met argumenten en tegenargumenten. Jan De Maeyer bespreekt uitvoerig hoe een debat moet worden gevoerd en hoe men zich erop kan voorbereiden. Zijn boek ‘Dus, want, maar en tenzij’ is er op gericht om kinderen en jongeren kritisch te leren denken, argumenteren en debatteren. Via een zes-stappen-plan gidst hij de lezer doorheen de materie.

Jan De Maeyer: “Kritisch denken is een belangrijke vaardigheid in de 21e eeuw. We moeten kinderen al vroeg aanleren om niet alles aan te nemen wat gezegd wordt, zonder zich vragen te stellen. We moeten ze ook leren om argumenten aan te geven als ze zich uitdrukken of een standpunt innemen. Dit past in het kader van burgerzin.
Het komt erop neer dat leerlingen argumenteren en kunnen inzien dat er controversiële standpunten bestaan en er gedebatteerd moet worden. Niet over banale en puur feitelijke dingen, zoals ‘België en Nederland zijn buurlanden’. Maar wel bijvoorbeeld over het standpunt ‘België en Nederland zijn op economisch gebied evenwaardig aan elkaar’. Dit is een standpunt dat onderbouwd kan worden met argumenten, met voor- en tegenstanders. Zo krijg je het debat.
Het spelenderwijs iets aanleren in het onderwijs vind ik essentieel. In het boek vertrek ik vanuit een spel, het al spelend iets doen, waar een theorie achter zit. Een theorie die de leraar moet kennen, maar die hij niet eerst uitlegt aan de leerlingen om dan een oefening te doen.”

Organisatie: HVV Brugge 2