In een ver verleden bezochten we het Hortamuseum. Alle deelnemers waren toen onder de indruk van de pracht van dit unieke gebouw dat intussen grondig werd gerenoveerd.
Het werd dus hoogdringend tijd om terug Brusselwaarts te trekken voor een hernieuwde kennismaking met het huis van en museum gewijd aan de bekendste Belgische architect uit de periode van de art nouveau. En het kan geen passender moment zijn want 2018 werd in Brussel uitgeroepen tot het Victor Horta-jaar.
Het Hortamuseum is gevestigd in het eigen huis en het atelier van Victor Horta (1861-1947).
Deze gebouwen bevinden zich op nummers 23 en 25 van de Amerikaansestraat in Sint-Gillis. Ze werden door de architect opgetrokken tussen 1898 en 1901 op het hoogtepunt van de art nouveau. Een groot deel van de interieurdecoratie bleef bewaard; de mozaïeken, de glasramen, het meubilair, de muurschilderingen, alles vormt een harmonisch en tot in het kleinste detail verzorgd geheel. Het museum is tevens een centrum voor onderzoek naar Victor Horta en de art nouveau.

Victor Horta werd in 1861 geboren in Gent. Zijn vader, een ambachtelijk schoenmaker, bracht hem de zin voor keurig werk bij én de volharding van de perfectionist: hij gunde zichzelf soms amper drie uur slaap per dag. Victor voelde zich sterk aangetrokken tot de muziek. Hij had een passie voor viool, maar het Muziekconservatorium stuurde hem van school: te weinig discipline! Hij schreef zich dan maar in voor architectuur... Een echte meevaller!
Vanaf 1878 verbleef Horta in Brussel, waar hij les volgde aan de Academie voor Schone Kunsten, maar tegelijk ook werkte voor de kost. Architect Alphonse Balat (de man achter de majestueuze Serres van Laken), nam hem in dienst in zijn atelier, en Horta zou hem zijn leven lang bijzonder erkentelijk blijven.
Nadat hij in het Jubelpark een paviljoen had voltooid waar het monumentale en spraakmakende beeldhouwwerk ‘De Menselijke Driften’ van Jef Lambeau werd ondergebracht, vertrouwden twee van zijn logebroeders, Eugène Autrique en Emile Tassel, hem het ontwerp van hun herenhuis toe. Een strak omlijnde opdracht was er niet, en Victor Horta kon nu zijn ambitie waarmaken: in alle vrijheid persoonlijke werken creëren waarin de grote principes van zijn kunst tot hun recht kwamen: rationaliteit en kracht, maar ook schoonheid en gastvrijheid.
Zijn rebels karakter vormde de basis voor de inventieve geest van Horta. Hij weigerde met de mode mee te heulen en opteerde ervoor zelf iets nieuws te creëren. Hij wilde bouwen voor iedereen: bouwwerken vol licht, enthousiasme en energie en dit als reactie tegen de industriële omknelling die het tijdperk versomberde. De art nouveau-stroming brak op grote schaal door in heel Europa. Ze vormde een revolutie in de architectuur en de plastische kunsten van die tijd
‘Iedere tijd zijn kunst, de kunst haar vrijheid’. Dit devies op het fronton van het in 1898 door J.M. Olbrich in Wenen gebouwde Sezessionpaviljoen, vat goed samen waar de art nouveau naar streeft: het niet langer imiteren van stijlen uit het verleden om op die manier een kunst te creëren die aansluit bij de gevoeligheid en de levensstijl van een welbepaalde samenleving, het extreme individualisme van de kunstenaar op zoek naar een oorspronkelijke vormentaal, die de hele leefomgeving moest omvatten.

Na het bezoek wandelen door de Louizawijk richting Louizalaan. We maken kennis met het werk van andere architecten die in hetzelfde tijdsgewricht van Horta werkzaam waren.

Na de lunch in Irish Pub Michael Collins gaat het met de tram naar de halte Solbosch.

Vandaar wandelen we naar Villa Empain waar we omstreeks 15.00u worden verwacht. In 1930 vatte de nauwelijks 22-jarige Louis Empain in Brussel de bouw aan van een villa aan de Natiënlaan, de latere Franklin Rooseveltlaan. Louis was de tweede zoon van de schatrijke zakenman Edouard Empain.
In de krant Le Soir van 2 december 1938 schrijft een anoniem journalist enthousiast : “Dit grote gebouw met zijn eenvoudige, wat strenge lijnen is een huis vol licht. Grote muuropeningen laten het buitenlicht gul binnenstromen, en wanneer men de trap die naar de grote ingang leidt bestijgt, wordt deze indruk van lichtheid nog versterkt. De muurtjes, de zuilen, de vloeren zijn gemaakt van glanzend marmer dat versierd is als een oosters tapijt maar dat alle reflecties van buitenaf opvangt. En buiten, via een grote muuropening die op de tuin uitgeeft, ziet men een immens blauw zwembad en, achter de tuin zelf, de reusachtige bomen van het bos die zich tegen de hemel aftekenen. Licht. Dat woord, dat men op de drempel van deze woning had kunnen graveren, bepaalde haar lot”. En ook nu, tachtig jaar later, zijn deze woorden nog altijd een treffende beschouwing bij de Villa Empain.
Na een volledige, jarenlange renovatie, vestigde de Boghossianstichting er in 2010 haar zetel. De Villa Empain, die een echte parel is van het Brusselse architecturale art deco erfgoed, is nu een centrum geworden voor kunst en de dialoog tussen oosterse en westerse culturen, voor ontmoetingen en ontdekkingen, voor gedeelde emoties en verwondering.

Praktische afspraken:

 we spreken af in de hal van het station Brugge om 07.55u
 maximaal aantal deelnemers: 15 (max. aantal per gids voor zowel het Hortamuseum als de Villa Empain). Wees er dus snel bij!
 deelnameprijs: 35€ (leden) / 37€ (niet-leden)
 inbegrepen: gidsen, inkomgelden, verplaatsingen met de tram
 inschrijven enkel via mail (Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.) en dit vóór 15 september (wij moeten immers rekening houden met de voorafbetalingen)
 wil bij inschrijving melden of je deelneemt aan de lunch in Irish Pub Michael Collins (voorgerecht + hoofdgerecht + dessert aan 25€). Betaling lunch ter plaatse. Meer info na inschrijving.

terug naar kalender