In het Sint-Janshospitaal loopt een tento die heksen in de kunst laat zien ten tijde van de virulente heksenvervolgingen tussen 1450 en 1700. Op deze bijzondere tento is een hoofdrol weggelegd voor ‘onze’ eigen Pieter Bruegel want hij blijkt de eerste kunstenaar te zijn geweest die de heks in een schoorsteenscène afbeeldde. Hij heeft met zijn heksenbeeld een icoon gecreëerd dat we tot op vandaag allemaal kennen. Zijn prenten ‘Jacobus bij de tovenaar’ en ‘Jacobus en de val van de tovenaar’ zijn de twee topstukken van ‘Heksen van Bruegel’. Rond 1564 kreeg hij de opdracht van prentenuitgever Hieronymus Cock om een prent te maken over een actueel onderwerp: hekserij. Bruegel was toen al een bekende schilder en dat is interessant, want zo’n opdracht ligt gevoelig. De vrijgevochten kunstenaar moest verduiveld (what’s in a word?) goed oppassen dat hij niet iets maakte waardoor hij van ketterij zou kunnen worden beschuldigd. Bruegel kiest eieren voor zijn geld en maakt twee prenten die alle geschreven én ongeschreven wetten van de machtshebbers, lees de katholieke kerk, bevestigen. Heksen waren hot in de late middeleeuwen. Je kon in die tijd als vrouw zomaar van je bed worden gelicht, beschuldigd worden van toverij en eindigen op de brandstapel. Vóór het jaar 1400 stonden tovenaars en tovenaressen met bovennatuurlijke krachten nog in hoog aanzien, maar de almachtige kerk bracht toverij in verband met ketterij. De inquisiteurs beweerden dat toverij mogelijk was omdat de heks een pact had gesloten met de duivel en met hem het bed deelde. Heksen vormden een bedreiging voor het geloof. Dat noem je demoniseren. En dan is de link naar de huidige tijd snel gelegd want ook nu verketteren (on)gelovigen elkaar ook op leven en dood. Extreem weer was ook al een aanleiding om iemand van toverij te verdenken. De hevigste heksenvervolgingen in Europa vonden plaats in een tijd van klimaatwijziging; de periode 1560 - 1630 wordt de kleine ijstijd genoemd. Grimmig koude lange winters met veel sneeuw volgden op koele, natte zomers met veel regen, onweer en stormen, wat tot overstromingen, brand door blikseminslag, geruïneerde oogsten en hongersnood leidde. En dat was allemaal toverij… en de schuld van de heksen. Voeg daarbij de religieuze spanningen binnen de kerk en de oplopende politieke spanningen tussen de Nederlanden en Spanje (de Tachtigjarige Oorlog) en daar heb je het decor waarbinnen Pieter Bruegel zijn creatieve invulling aan het heksenthema heeft gegeven. De expo brengt meer dan 40 hekserijvoorstellingen van grote Hollandse en Vlaamse meesters zoals Pieter Bruegel en David Teniers de Jonge samen. Ook in Brugse ateliers ontstonden kleurrijke weergaven van heksen. In de marges van manuscripten vliegen kleine heksjes, op paginagrote miniaturen houden heksen een sabbat. Er zijn ook afbeeldingen van bestraffingen van heksen te zien, met name in nieuwsbrieven uit de 17de- eeuw. Daarnaast zijn ook voorwerpen tentoongesteld die geacht werden gebruikt te worden om de toekomst mee te voorspellen of die bescherming moesten bieden tegen hekserij en toverij. Hoewel het merendeel van de heksen als vrouw afgebeeld wordt, zijn heksen niet per definitie vrouwelijk. Toch is het niet verwonderlijk dat voornamelijk vrouwen tot heks werden veroordeeld. Zo bestond er al vroeg een negatief vrouwbeeld. Denk alleen al aan het verhaaltje over Adam en Eva in het paradijs! Ondeugden van vrouwen waren een populair thema in de kunst en het beeld van de vrouw als heks past daarbij. De combinatie van het kunsthistorische aspect en de historische achtergrond maakt de tentoonstelling zeer interessant en erg de moeite waard.